Abaza Tarihi
Abhazlar (Abhazca: Аҧсуа, Apsva veya Apsua; Abhazya’da yaşayan Kuzey Kafkas halkı. Gürcistan dışında en büyük Abhaz nüfusu Türkiye’dedir. Türkiye’deki Abhazların ataları 19. yüzyılda Çerkeslerle birlikte Ruslar tarafından göç ettirilmiştir. Ayrıca Rusya Federasyonu, Kazakistan ve Ukrayna’da da Abhaz nüfusu vardır. Kuzey Kafkasya’da yaşayan Abazalar ile Abhazların aynı kökenli olduğu kabul edilir.[kaynak belirtilmeli]
Konu başlıkları[göster] |
Tarih [değiştir]
Açba hanedanının 780’lre Abhazya Krallığı'nı kurması ve bölgenin Gürcistan egemenliğinden çıkmasından sonra Abhazya bir devlet haline geldi. Yerel soylular, yöneticiler ve eğitimli sınıf yazı ve kültür dili olarak Gürcüceyi kullanmaya başladı. 690 lardan itibaren 250 yil kadar Geç-ba,pha hanedani tarafindan yonetildi. Bugunku Gagra sehrinin kuzeyi Kuzlupha bolgesindeki terk kent baskentleriydi.900-1100 yılları arasında Kıpçaklarla federasyon oluşturup Osetlerle savaştılar. Abhazya Gürcistan Krallığı döneminde Gürcistanın bir parçasıydı. Abhazya, 1860’larda Ruslar'ın denetimini altına girdi ve Abhazlara soykırım uygulandı. 1864'te de Abhazlar Ruslar tarafından diğer Kafkas halklarıyla birlikte Osmanlı topraklarına kaçtılar.
Abhazya, 1917 Devrimi'nden sonra, kendisi de bir Gürcü olan Stalinin türlü zorbalıklarıyla Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti’ne dahil edildi. 1921’de Gürcistan’a Kızıl Ordu’nun girmesinin ardından Abhazya, Gürcistan SSC içinde ayrı bir Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti idi. Statüsü 1931 yılında Gürcistan SSC içinde özerk cumhuriyete indirildi. Sovyetler Birliği döneminde, tarım ve turizmin gelişmesine bağlı olarak Abhazya’daki Ermeni, Rus ve Gürcü nüfusu iyice arttı. Abhazca okullar neredeyse kapanma noktasına geldi. 1989 sayımına göre Abhazya’da yalnızca 94.000 Abhaz vardı ve bu da özerk cumhuriyetin nüfusunun %18’ini oluşturuyordu. Geri kalan nüfusun büyük bölümü Gürcüler (%45), Ermeniler (%15) ve Ruslar'dan (%14) meydana geliyordu.[kaynak belirtilmeli]
1992-1993’te Abhazya Özerk Cumhuriyetinin bağımsızlığını ilan etmesi ile çıkan savaşta Gürcü işgalciler Abhazya'ya girdi.Ama dünyanın çeşitli yerlerinden gönüllü olarak gelen Abhaz, kuzey kafkas kökenli halklar, Ermeni gönüllüler, dağlı halkların ve Rus ordusunun yardımıyla gürcü askerlerinin büyük ve çok ağır bir yenilgiye uğratmışlardır. Sonrasında Abhaz nüfusu oranı %45’e değin yükselmiştir. Bugün Abhazya’nın geri kalan nüfusu ise Ruslar, Ermeniler, Gürcüler (yalnızca Gali bölgesinde), Yunanlılar ve Yahudilerden oluşmaktadır. Bugün Abhazya nüfusunun 250.000 dolayında olduğu söylenmekle birlikte, kesin sayının ne kadar olduğu bilinmemektedir.
Din [değiştir]
Abhazlar'ın genel dini İslam'dır. Fakat Abhazya nüfusunun çoğunluğu Ortodoks Hrıstiyan'dır. Ayrıca pagan olanlarda vardır. 7 Kutsal Anıkha vardır. Bölgede Hıristiyanlık, Bizans İmparatoru I. İustinianus dömenide, 6. yüzyılda yayıldı. Fakat Abhazlar ilk defa 1. yüzyılda Hrıstiyanlığı Simon ve Andrew adında iki havarinin Abhazya'yı ziyaretiyle tanıdılar. Andrew Simon ile Abhazya'da ayrıldı ve Simon burada kalarak halka Hristiyanlığı öğretti. 55 yılında Romalı lejyonerler tarafından Novy Afon şehrinde öldürüldü. Kafkasya'nın ilk Hristiyan bölgesi Pitsunda şehridir ve Kafkasya'nın ilk Hristiyan cemaati Pitsunda'da kurulmuştur. Öte yandan pagan döneminden kalma inançların güçlü biçimde korunduğu görülür.
16. yüzyılda Osmanlı din görevlilerinin ve Adigelerin etkisiyle bölgeye İslam dini de girdi. Bölge büyük ölçüde Müslümanlaştı, ancak 1860’larda Müslümanlar göç etmek zorunda kalınca Hıristiyanlar çoğunluk haline geldi.