Çeçen Tarihi

Çeçen adı ilk kez 8. yüzyıl Arap kaynaklarında geçer. Yaygın bir geleneğe göre Rusça’daki Çeçen terimi, Çeçenler'in 1732’de Rus askerlerini yenilgiye uğrattığı Çeçen-aul köyüne dayanır. Ancak bunun yanlış olduğu, 1692’den önce Rus kaynaklarında Çeçen teriminin bulunmadığı, bu terimin muhtemelen Kabardeyce’deki “Şaşen” adından geldiği ileri sürülür..

Coğrafi dağılım [değiştir]

Çeçenler, Rusya Federasyonu tarafından işgal altında bulunan Çeçenya’nın yerli halkıdır. Ülke, 1994-1996 arasındaki kanlı savaşta büyük zarar görmüş ve kentler yıkıma uğramıştır. 1996 yılında Çeçen direnişçiler ve Ruslar arasında ateşkes imzalanmıştır. Ateşkese rağmen Rusya bölgeden elini çekmemiş, ekonomik ambargo uygulamış, gizli servisi vasıtasıyla çeşitli eylemler gerçekleştirmiştir.

Çeçen nüfusunun önemli bir bölümü Rusya Federasyonu’nun başka bölgelerinde (özellikle Dağıstan ve Moskova’da) yaşamaktadır. Rusya dışında, Gürcistan, Türkiye, Ürdün ve Suriye’de büyük ölçekli Çeçen nüfusu bulunmaktadır. Bu nüfus, 1850’lerdeki Kafkas savaşları sırasında Çeçenya’dan göç edenlerin torunlarıdır. Bu dönemde Rusların ele geçirdiği ve Çeçenya ile Kuzey Osetya topraklarının bir bölümünü de içeren yerler İnguşetya olarak adlandırılmıştır. Çeçenler, 1944 yılında Sovyet lideri Stalin’nin emriyle topraklarından sürülmüşlerdir. Ülkelerine ancak Stalin’in ölümünden sonra dönebilmişlerdir.

Çeçenlerin kökeni [değiştir]

Nah kabileleri, Çeçenlerin ve İnguşların atalarıdır. Nahlar 16. yüzyıla değin dağlık bölgelerde yaşıyorlardı. Bu tarihten sonra ovalara inip yerleştiler. Bu tarih aynı zamanda bu halkların Müslümanlaştığı tarih olmuş ve milliyetçi hareketler gelişmeye başlamıştır.Ayrıca,bazı çeçen milliyetçileri kökenlerini Urartulara dayandırmaktadır Ayrıca Avar Türklerine dayandıranlar da vardır.

Dil [değiştir]

Çeçenlerin konuştuğu dil Çeçence'dir. Çeçenler kendi dillerini Nohçi Mott olarak adlandırırlar. Kafkas dil grubu içerisinde Nakh bölümünde yer alır. Nakh dil grubuna ait diller şunlardır:

1. Çeçen (Nohçi)
2. İnguş (Ğalğay)
3. Tuş-Kist (Batsoy)<br /

Kültür [değiştir]

Çeçenlerin İslam’dan önce tamamen kendine özgü dinsel gelenekleri ve inançları vardı. Tarımla ilgili çeşitli törenler düzenliyorlardı. Bunlar, yağmur törenleri, Gök Tanrısı Sela ve Tanrıça Tuşoli adına düzenlenen kutlamalar gibi törenlerdi. Çeçen toplumu, Tukkhum adı altında örgütlenmiş, taeyp denilen 130 klandan oluşuyordu. Taeypler, paylaşılan toprak, kan bağı ve mevcut sıradan ilişiklere dayanıyordu. Ancak savaş sırasında birkaç klan birleşebiliyordu. Taeypler, daha küçük topluluklara, yani garlara, gar da nakiyelere ayrılıyordu.

Din [değiştir]

Çeçenlerin çoğunluğu Müslüman’dır. Sünni İslam’ın şafii mezhebine bağlıdırlar. Ancak yaygın olan inanç, Müridizm olarak adlandırılan tasavvuf anlayışıdır. Çeçenler tarikatlara bağlıdırlar. Kuzey Kafkasya’da iki büyük tarikat vardır. Bunlar Nakşibendiye ve Kadiriye tarikatlarıdır. Nakşibendiye Doğu Çeçenya ve Dağıstan’da etkindir. Kadiriye tarikatı ise Çeçenya'nın kalan bölgelerinde ve İnguşetya’da etkilidir.

1950’lerde bölgeye Selefiye de girmiş ve Çeçen savaşında Şamil Basayev’in liderliğinde Selefiyeciler de direnişe katılmışlardır.